Antwoorden op veelgestelde vragen over de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen

Ik wil helemaal geen verplichte aov. Kan ik dat nog ergens aangeven?

Ja. Momenteel ligt het wetsvoorstel BAZ ter internetconsultatie. Je kunt hierbij je mening geven.

Ik ben lid van een schenkkring (bv broodfonds), geldt de BAZ ook voor mij?

De regering concludeert dat een groot deel van de zelfstandigen niet verzekerd is tegen het risico op arbeidsongeschiktheid. Een deel van hen kan acute problemen voorkomen doordat ze zijn aangesloten bij een schenkkring, kunnen terugvallen op eigen vermogen of op inkomen van een partner. Deze voorzieningen worden niet gezien als volwaardige alternatieven voor een verzekering op de lange termijn; ze vormen vaak een (te) kortdurende oplossing als de arbeidsongeschiktheid van lange duur is. Ook varianten van schenkkringen die een uitkering aanbieden tot AOW-leeftijd, worden alleen geaccepteerd als alternatief als deze (her)verzekerd zijn. Dus als je bij een broodfonds zit, moet je alsnog meedoen met de BAZ.

Kan ik nu al iets doen om mij op de wetgeving voor te bereiden?

Aangezien de BAZ, als alles doorgaat, pas over enkele jaren in zal gaan, is het verstandig om niet te wachten tot die datum maar zelf te bedenken wat je kunt doen om jezelf te beschermen tegen arbeidsongeschiktheid. Heb je niks geregeld dan word je verplicht om mee te doen met de BAZ. Lees hier meer.

Voor wie geldt de BAZ?

Voor iedere ondernemer die winst maakt, en staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel als eenmanszaak, vennootschap onder firma, maatschap of commanditaire vennootschap. Iedereen met zo’n inschrijving is een zogeheten ondernemer voor de inkomstenbelasting.

Let op: ook zelfstandigen mét personeel zijn verplicht zich te verzekeren als ze voldoen aan de hierboven genoemde voorwaarden.

Voor wie geldt de BAZ niet?

Voor werknemers, want die hebben de WIA;
Voor ondernemers die AOW ontvangen;
Voor ondernemers met resultaat uit overige werkzaamheden;
Voor dga’s en andere ondernemers met een bv;
Voor een meewerkende partner die daar weinig of geen beloning voor krijgt. Deze groep is door de Belastingdienst niet herkenbaar;
Voor ondernemers die gebruik kunnen maken van het ‘overgangsrecht’, doordat zij reeds een een gelijkwaardige particuliere AOV hebben.

Geldt de BAZ ook als je al de AOW-leeftijd hebt?

Nee, als je de AOW-leeftijd al hebt bereikt, dan hoef je geen verplichte AOV af te sluiten.

Moet ik ook deelnemen aan de BAZ als ik ook in loondienst ben?

Ja, als jij zowel werknemer als ondernemer bent, dan moet je ook deelnemen aan de BAZ. Je krijgt immers loon uit dienstbetrekking als werknemer en winst uit onderneming als zelfstandige. Deze twee grondslagen worden in aanmerking genomen als premieloon voor de Wet WIA en als premie-inkomen voor de BAZ. Je betaalt dus afzonderlijk premie over twee afzonderlijke inkomens. Dat is ook logisch, aangezien elk van beide premies een deel van je totale inkomen beslaat.

Dit zorgt ervoor dat als je zowel ondernemer bent als in loondienst werkt, je met twee arbeidsongeschiktheidswetten te maken krijgt, met verschillende polisvoorwaarden. Voor het recht op uitkering op grond van deze wetten is het potentieel mogelijk dat je wel in aanmerking komt voor een WIA-uitkering, maar niet voor een uitkering uit de BAZ.

Als de BAZ er komt, moet je dan ook nog een bijdrage zorgverzekeringswet betalen?

Ja, de bijdrage die ondernemers betalen voor de zorgverzekeringswet staat los van de BAZ. De bijdrage zal dus naast de premie voor de BAZ moeten worden afgedragen.

Is de BAZ goedkoper dan een particuliere verzekering?

Dit is afhankelijk van meerdere criteria (bijv. welk inkomen verzeker je, wat is je wachttijd, wat zijn arbeidsongeschiktheidscriteria). Voorwaarde is wel dat het door de verzekeraar minimaal te hanteren arbeidsongeschiktheidscriterium, gelijk is aan het in de BAZ gehanteerde criterium. De BAZ hanteert de laagste arbeidsongeschiktheidscriterium, namelijk gangbare arbeid (er wordt gekeken wat je nog kan verdienen met welk beroep dan ook).

Van arbeidsongeschiktheid moet in ieder geval sprake te zijn, als de persoon rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen, als gevolg van ziekte of gebrek niet in staat is het minimumloon per maand te verdienen. Met het hanteren van hetzelfde arbeidsongeschiktheidscriterium wordt geregeld dat de gevolgen van arbeidsongeschiktheid zowel publiek als privaat op dezelfde wijze worden beschermd. Aan de wijze waarop dit door de verzekeraar getoetst moet worden, worden overigens geen voorwaarden gesteld.

Ik ben geen ondernemer voor de inkomstenbelasting. Moet ik meedoen aan de BAZ?

Als je geen ondernemer bent voor de inkomstenbelasting, omdat je niet aan de eisen voldoet (bijv. meerdere opdrachtgevers) mag je niet meedoen met de BAZ. Het kan wel zo zijn dat je met 1 opdrachtgever als werknemer of uitzendkracht gezien wordt en dus valt onder de WIA. Ben je niet ingeschreven in het Handelsregister dan hoef je niet mee te doen met de BAZ.

Is het zeker dat de BAZ er gaat komen? Zo ja, per wanneer?

Ja, zoals de vlag er nu bij hangt is het zeker dat de BAZ er gaat komen. Wanneer, dat blijft onzeker, er wordt gesproken over binnen 'enkele jaren'. Let wel: er kunnen nog zaken wijzigen. Het zou zelfs kunnen dat de BAZ er uiteindelijk niet gaat komen, de politieke behandeling van het wetsvoorstel moet nog beginnen.

Wat is de stabiliteitsbijdrage?

Voor ondernemers die zich privaat verzekeren komt er een stabiliteitsbijdrage. Deze bijdrage wordt betaald omdat veel ondernemers met een slechte gezondheid die niet bij private verzekeraars terecht kunnen in de BAZ zullen komen. Daardoor moet de overheid wel vaker uitkeren dan een verzekeraar, en is de overheid duurder uit dan verzekeraars. De stabiliteitsbijdrage trekt dat recht, en is daarmee een vereffening van verschil in uitkeringslasten. De hoogte is nog niet bekend.

De verzekerde voorwaarden bij de commerciële verzekeraar mogen niet onderdoen voor die van de BAZ.

Waarom gaat het zolang duren voor de BAZ in werking treedt?

Een van de grote problemen gaat worden het keuren van alle mensen die een aanspraak op de BAZ gaan doen. Nu al heeft het UWV grote achterstanden met het keuren van arbeidsongeschikten. UWV geeft dan ook aan, pas over 'enkele jaren' voldoende keuringscapaciteit te hebben.

Hoe hoog is de premie en de uitkering van de BAZ?

De premie bedraagt maximaal 195 euro per maand. De uitkering is 70 procent van de winst, maar nooit meer dan het minimumloon. Per juli 2024 is dat 2.133 euro per maand.

De premie is aftrekbaar voor de inkomstenbelasting, en de uitkering is belast. De uitkering gaat in na een jaar ziekte en duurt dan maximaal tot de AOW-leeftijd.

Het premiepercentage bedraagt maximaal 6,5 procent van de winst, maar maximaal over 142,86 procent van het minimumloon (ongeveer 36.000 euro). Voor de premiegrondslag geldt jouw inkomen vóór de ondernemersaftrek en de MKB-winstvrijstelling.

Hoe wordt de premie voor de BAZ geïnd?

De Belastingdienst int de premie zoals die nu ook al de inkomstenbelasting en de inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekeringswet int.

Voorgesteld wordt om geen premie te heffen, indien het verschuldigde premiebedrag onder een grensbedrag blijft van de aanslaggrens voor de inkomstenbelasting (in 2024 € 56). Hiermee wordt voorkomen dat voor (te) kleine bedragen premie wordt geheven, waarvan de uitvoeringskosten niet in verhouding staan tot de met de premieheffing verkregen baten.

Wanneer kan ik me ziekmelden voor de BAZ?

Wanneer je niet meer je werkzaamheden kunt verrichten, kun jij je ziekmelden bij het UWV. Dan benoem je de datum van de eerste ziektedag. Deze eerste ziektedag kan ook in het verleden liggen als je maar onderbouwd waarom dat de eerste ziektedag is. Het UWV neemt bij de ziekmelding vervolgens binnen 13 weken een beslissing of de wachttijd voor de BAZ in is gegaan en indien ja per welke datum.

In week 42 na de eerste ziektedag informeert het UWV je dan over de mogelijkheid om een uitkering uit de BAZ aan te vragen. Daarbij geeft UWV aan welke informatie er gevraagd en aangeleverd dient te worden. Je hebt alleen recht op een uitkering als je niet meer in staat bent om het minimumloon te verdienen. Daarbij wordt dus niet gekeken naar je oorspronkelijke werkzaamheden.

Wat is het overgangsrecht?

Het overgangsrecht geldt bij verzekeringen, waarbij als je die al afneemt, je niet hoeft deel te nemen aan de BAZ. Welke verzekeringsproducten vallen dan onder het overgangsrecht?

Enkele voorbeelden van verzekeringen waarvan de regering het gerechtvaardigd vindt dat daarvoor overgangsrecht geldt ondanks dat ze niet voldoen aan het toetsingskader, zoals een verzekering met een technische eindleeftijd. De regering is van mening dat het overgangsrecht beperkt wordt tot periodiek uitkerende verzekeringsproducten die bedoeld zijn langdurig het arbeidsongeschiktheidsrisico af te dekken. Producten die niet langdurig het arbeidsongeschiktheidsrisico afdekken (zoals een broodfonds), vallen daardoor niet onder het overgangsrecht. Ten aanzien van verzekeringen met een technische eindleeftijd hanteert de regering een ondergrens van 55 jaar.

Private verzekeraars moeten zelf ondernemers die bij hen verzekerd zijn afmelden voor de publieke BAZ. Daar hebben ze dertien weken de tijd voor nadat dit wetsvoorstel in werking is getreden. De verzekerde wordt dan ontheven van de verplichte publieke verzekering vanaf de dag van inwerkingtreding. UWV verleent de ontheffing op basis van de verklaringen van de verzekeraar en de betreffende zelfstandige, dat er sprake is van een private verzekering die aan de minimumvereisten voldoet en waarmee de zelfstandige niet publiek verzekerd wil zijn. Analoog aan de opt-out geldt dat UWV niet toetst of de private verzekering daadwerkelijk voldoet aan alle minimumvereisten voor het overgangsrecht.

Wat is het verschil tussen de BAZ en een particuliere AOV?

	BAZ	Particuliere AOV
Premiegrondslag	6,5% van je winst, maximaal € 195 per maand. Tot een maximum van 142,86% van het minimumloon.	Afhankelijk van het gekozen verzekerd bedrag (maximaal 90% van je winst), eigen risico, beroep en dekking.
Dekking	Op basis van gangbare arbeid: er wordt gekeken wat je nog kan verdienen met welk beroep dan ook.	Keuze uit passend arbeid (er wordt gekeken wat je nog kan verdienen met activiteiten passend bij je achtergrond zoals opleiding en werkervaring) of beroepsarbeidsongeschiktheid (er wordt nu alleen gekeken naar je verzekerde beroep)
Wachttijd / eigen risico	365 dagen	Keuze uit 30, 60, 90, 180 en 365 dagen.
Acceptatie criteria	Iedereen wordt geaccepteerd	Verzekeraar vraagt om een medische verklaring. Bestaande aandoeningen kunnen worden uitgesloten of leiden tot een premieverhoging of afwijzing. Ook voor ondernemers op leeftijd kunnen afwijkende voorwaarden gelden of een afwijzing.
Maximale duur uitkering	Tot AOW-leeftijd	Momenteel nog verschillende keuzes, zoals tot 60, 65 of 68 jaar. Voor sommige (zwaardere) beroepen geldt dat soms maximaal tot 60 jaar verzekerd kan worden.

Wanneer is een opt-out mogelijk?

De verzekering, waarmee een opt-out mogelijk is, dient een minimale dekking te bieden die op hoofdlijnen equivalent is aan de publieke verzekering en dient ten minste een even hoge premie te kennen. Deze minimale dekking- en minimale premie-vereisten staan hieronder uiteengezet. De verzekering mag voor de minimale premie een ruimere dekking bieden dan de minimale dekking.

Minimale dekkingvereiste:
Onder minimale dekking wordt verstaan dat de private verzekering:
• een wachttijd van niet langer dan één jaar kent;
• bij arbeidsongeschiktheid een uitkering verstrekt tot ten minste de AOW-gerechtigde leeftijd van de betreffende zelfstandige;
• bij arbeidsongeschiktheid een uitkering verstrekt die qua hoogte ten minste gelijk is aan de uitkering die de publieke verzekering zou bieden;
• ten minste als arbeidsongeschikt beschouwt diegene, die als gevolg van ziekte of gebrek niet meer met arbeid ten minste het wettelijk minimumloon per maand kan verdienen;
• geen medische uitsluitingen bevat, die ertoe kunnen leiden dat bij het intreden van bepaalde ziektebeelden geen recht op uitkering ontstaat.

Meer informatie over deze dekkingvereisten is te lezen in de memorie van toelichting op het wetsvoorstel BAZ in artikel 10.5.1

Memorie van toelichting BAZ

PDF 2.95 MB

Ik heb al een particuliere AOV, moet ik nog steeds meedoen met de BAZ?

Waarschijnlijk niet, deze komen dan namelijk te vallen onder de ‘het overgangsrecht. De voorwaarde is wel dat jouw AOV minimaal dezelfde voorwaarde hanteert als de BAZ. Dat wil zeggen een uitkering tot minimaal 55 jaar, met een maximaal eigen risico (of wachttijd) van 365 dagen en een verzekerd bedrag op minimumloonniveau (ca. €30.000 per jaar). Broodfondsen en schenkkringen vallen niet onder deze eerbiedige werking. Zie voor een uitgebreider antwoord de vraag ‘wat is het overgangsrecht?’

Antwoorden op veelgestelde vragen over de Basisverzekering Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen

Vragen en antwoorden over de BAZ